Dat sociale media als Facebook, Snapchat en Twitter verslavend zijn, weten we wel. Maar naar de mechanismen die daaraan ten grondslag liggen, moeten we vaak gissen.
Tot nu.
Voormalig werknemers van bedrijven in Silicon Valley hebben tegen de BBC verteld hoe de techgiganten hun producten zo verslavend maken. Aza Raskin, de bedenker van oneindige scrollende pagina’s, zegt tegen de omroep dat het is alsof de bedrijven drugs ontwerpen.
“Het is alsof ze cocaïne over je interface uitsmeren. En dat zorgt ervoor dat je blijft terugkomen, opnieuw en opnieuw.”
Het voormalige directielidteam van browser Mozilla en wearable-bedrijf Jawbone vertelt dat techbedrijven constant testjes doen om erachter te komen hoe mensen verslaafd raken aan hun product. Dat gaat zó diep dat ze zelfs sleutelen aan de kleur en vorm van de like-knop.
"Achter ieder scherm op je telefoon zit doorgaans werk van duizenden programmeurs om het zo verslavend mogelijk te maken", aldus Raskin.
De mede-uitvinder van de like-knop van Facebook, Leah Pearlman, raakte uitgerekend zelf verslaafd aan de app. "Als ik erkenning nodig heb, check ik Facebook", zegt ze. Pearlman stelt dat ze de like-functie nooit bedacht heeft om verslavend te zijn.
De BBC interviewde ook oud-Facebook-programmeur Sandy Parakilas die het bedrijf in 2012 verliet. Hij is erg kritisch over Facebooks aanpak van het privacyschandaal rond Cambridge Analytica. Wat hem betreft is de internetgigant zich ten volle bewust van het verslavende karakter van zijn apps.
"Het businessmodel is ontworpen om je te bezig te houden - engage - en helemaal op te zuigen en vervolgens die aandacht te verkopen aan adverteerders."
Overigens is het niet de eerste keer dat ex-Facebookers een boekje opendoen over hoe het er achter de schermen aan toegaat. Voormalig president Sean Parker omschreef Facebooks strategie vorig jaar als 'de exploitatie van een zwakke plek in de menselijke psychologie'. De werknemers van Facebook inclusief de oprichters zijn zich daarvan bewust, 'en toch gingen we ermee door'.
Facebook komt zelf ook aan het woord in de BBC-aflevering. Het bedrijf bezweert te onderzoeken of de interface mensen 'schadelijk' beïnvloedt of niet, bij monde van directeur productpartnerschappen Ime Archibong.
"We werken samen met derden die gewoonte-vormende gedragspatronen analyseren - hetzij op ons platform of op het internet als geheel - en proberen te begrijpen of er elementen zijn die schadelijk kunnen zijn voor mensen. Het doel is om die te identificeren en te waarborgen dat deze mensen op de lange termijn geen risico lopen."
Facebook gaf zelf vorig jaar toe dat veelvuldig gebruik van sociale media een negatief effect op je geestelijke gezondheid kan hebben.
De Panorama-aflevering komt op woensdag op tv in het Verenigd Koninkrijk. Ook Snapchat en Twitter komen aanbod, maar daarover werd in de aankondiging niets gezegd.
